معتادان موبایل

چهارشنبه, ۱۱ شهریور ۱۳۹۴، ۰۱:۰۲ ب.ظ

اعتیاد به تلفن همراه و سیگار مواردی بسیار شبیه بهم هستند که از نظر روانشناسی فرد را به خود وابسته می کنند.

به گزارش دلاوران ایران زمین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، تا همین چند سال پیش که هنوز اینترنت و استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی مثل تبلت و تلفن هوشمند تا این حد در بین کاربران رواج پیدا نکرده بود، بعد از اینکه هر یک از افراد از سرکار به خانه برمی‌گشتند دور هم جمع می‌شدند و تمام سعی خود را می‌کردند که برای چند ساعت اوقات خوشی را در کنار هم سپری کنند و از هم صحبتی با هم لذت ببرند.

اما حالا اوضاع خیلی فرق کرده است همین که یکی از اعضای خانواده به خانه می‌رسد هر کدام تبلت یا گوشی خود را به دست می‌گیرند و تا آخر شب با آن مشغول هستند. سر میز شام به ایمیل‌هایشان جواب می‌دهند، هنگام خواب حساب‌های کاربری‌شان را در شبکه‌های اجتماعی مختلف چک می‌کنند و تا پاسی از شب هم مشغول کامنت ‌بازی با دوستانشان هستند. حالا اعتیاد به استفاده از ابزارهای دیجیتالی و مخصوصاً تلفن های هوشمند که انجام بسیاری کارها را آسان کرده به جایی رسیده که بسیاری از کارشناسان و جامعه‌شناسان نسبت به وابستگی کاربران به این دستگاه‌های دیجیتالی هشدار می‌دهند. شاید شما هم یکی از همین افراد باشید که وابستگی زیادی به تلفن هوشمند خود دارید و تصور بودن، بدون این دستگاه برایتان غیرممکن باشد.

نتایج تحقیقاتی که سال گذشته منتشر شد نشان داد که هر کاربر روزانه بین 110 تا ۱۵۰ بار قفل تلفن هوشمند خود را باز می‌کند و جالب‌تر اینکه این عمل بدون هیچ هدفی انجام می‌شود. چک کردن گاه و بی‌گاه تلفن همراه و خیره شدن به صفحه نمایش آن، ما را از انجام دادن کارهایی مانند حرف زدن با دوستان، تماشا کردن یک فیلم و حتی عقب افتادن از کارمان بازمی‌دارد. هر نوع اعتیادی برای سلامتی بدن مضر است فرقی هم نمی‌کند که این اعتیاد به یک مواد خطرناک باشد یا یک دستگاه دیجیتالی. اگر شما هم به گوشی تلفن همراه خود وابسته هستید و به نوعی به استفاده از آن اعتیاددارید بهتر است خودتان را آماده کنید تا از شر این اعتیاد خلاص شوید. در ادامه به شما راه‌هایی را نشان می‌دهیم تا بتوانید از شدت اعتیاد به استفاده از تلفن هوشمندتان را کم کنید.

متاسفانه اعتیاد به تلفن همراه و سیگار مواردی بسیار شبیه بهم هستند که از نظر روانشناسی فرد را به خود وابسته می کنند.

به گوشی‌بازی معتاد هستید؟

وقتی شارژ تلفن هوشمند شما همراهتان نیست و باتری‌اش رو به تمام شدن می‌رود، چه احساسی پیدا می‌کنید؟ حسی شبیه به گم کردن یکی از عزیزان‌تان سراغ شما می‌آید و اضطرابی همراه با ناراحتی در دل‌تان می‌نشیند؟ اگر با فاصله گرفتن از تلفن هوشمندتان حس از دست دادن آزار‌دهنده‌ای که نمی‌توانید با آن کنار بیایید و احساس پوچ و گنگی که شما را میان زمین و آسمان نگه می‌دارد سراغ شما می‌آید، یعنی به «نوموفوبیا» یا «ترس از زندگی بدون تلفن همراه» مبتلا شده‌اید. نوموفوبیا، فوبیا یا ترس مرضی جدیدی است که هر روز قربانیان بیشتری می‌گیرد. اگر شما هم به یک گوشی‌باز حرفه‌ای تبدیل شده‌اید یا احساس می‌کنید پناه بردن مداوم همسرتان به تلفن همراهش میان شما فاصله ایجاد کرده، به سوالات تستی که در ادامه آورده‌ایم پاسخ دهید. نمره‌ای که از این تست می‌گیرید، روشن می‌کند که چقدر حال‌تان خراب است.

وقتی باتری تلفن همراه‌تان رو به اتمام می‌رود دچار نگرانی و حتی وحشت می‌شوید؟ شما تنها کسی نیستید که چنین احساسات آزار‌دهنده‌ای را هنگام دور شدن از گوشی هوشمندش تجربه می‌کند.

محققان می‌گویند آمار مبتلایان نوموفوبیا هر روز بالاتر می‌رود و توصیه می‌کنند که برای سنجش میزان درگیر شدن‌تان با این فوبیا، به 20 سوالی که در ادامه آورده‌ایم پاسخ دهید.

بیماری نوموفوبیا خودش را با علائمی مثل ناتوانی در خاموش کردن تلفن هوشمند، با وسواس و دقیقه به دقیقه چک کردن تلفن همراه، به هر دری زدن برای شارژ کردن باتری تلفن همراه یا بردن آن به حمام، نشان می‌دهد. هرچه تعداد علائمی که وابستگی بیمارگونه شما به تلفن همراه‌تان را تایید می‌کند بیشتر باشد، یعنی بیشتر دچار این فوبیا هستید و اگر خودتان با هر روز کمتر کردن این وابستگی از پس مشکل‌تان برنیایید، باید با کمک یک روانشناس این ترس را از خود دور کنید.

مقابل هر سوال، عدد یک تا هفت را بنویسید و با این روش به خودتان نمره دهید: عدد یک به معنای به‌شدت مخالف و عدد هفت به معنای به‌شدت موافق است. اعداد دو تا شش هم درجه‌ای از مخالفت یا موافقت شما را نشان می‌دهند که خودتان می‌توانید میزانش را تخمین بزنید و با توجه به آن نمره‌گذاری کنید. هرچه نمره‌ای که می‌گیرید بالاتر باشد، معنایش این است که بیشتر به «نوموفوبیا» دچار هستید.

1. اگر نتوانم با کمک تلفن همراه هوشمندم به اطلاعات مورد نیازم دست پیدا کنم، حس می‌کنم چیزی را گم کرده‌ام.

2. اگر لحظه‌ای که به اطلاعات نیاز دارم، اینترنت موبایلم قطع باشد و نتوانم آنها را با گوشی هوشمندم به دست بیاورم، آشفته می‌شوم.

3. عادت دارم خبرهای روز را با تلفن همراهم بخوانم و اگر این دسترسی برایم محدود شود، اعصابم به هم می‌ریزد.

4. من از قابلیت‌های تلفن هوشمندم استفاده زیادی می‌کنم و اگر به دلیلی نتوانم با آن کار کنم، اعصابم به هم می‌ریزد.

5. تمام شدن باتری تلفن همراه به من استرس می‌دهد و اعصابم را خرد می‌کند.

6. اگر بسته اینترنتم رو به اتمام برود یا حجمش کم و محدود شود، حالم بد می‌شود.

7. هر جا می‌روم، قبل از هر کاری دنبال آنتن وای‌فای می‌گردم.

8. اگر نتوانم از تلفن هوشمندم استفاده کنم، احساس می‌کنم بین زمین و آسمان گیر کرده‌ام.

9. وقتی که امکان چک کردن تلفن برایم وجود ندارد، مدام به این موضوع فکر می‌کنم و تا زمان مناسب را پیدا نکنم، ذهنم آرام نمی‌شود.

10. از اینکه نمی‌توانم با دوستان یا خانواده‌ام ارتباط برقرار کنم، مشوش می‌شوم و احساس ناراحتی می‌کنم.

11. اینکه خانواده یا دوستانم نتوانند من را پیدا کنند، من را نگران می‌کند.

12. اینکه پیامک‌ها و تماس‌های دیگران را نتوانم دریافت کنم، من را عصبی می‌کند.

13. اینکه در دسترس دوستان یا خانواده‌ام نباشم، من را نگران می‌کند.

14. از اینکه ندانم در لحظه‌ای که تلفن همراهم نیست چند نفر خواسته‌اند با من تماس بگیرند من را عصبی می‌کند.

15. نگران این می‌شوم که رابطه نزدیکم با دوستان یا خانواده به‌خاطر در دسترس آنها نبودن خدشه‌دار شود.

16. اینکه هویت آنلاینم را از من بگیرند و در شبکه‌های اجتماعی با کمک تلفن همراهم حضور نداشته باشم، من را عصبی می‌کند.

17. از اینکه نتوانم با خواندن اخبار به کمک تلفن هوشمندم به روز باشم و با دوستانم در شبکه‌های اجتماعی وارد ارتباط شوم خوشم نمی‌آید.

18. وقتی نمی‌توانم آپدیت‌های روی موبایلم و نوتیفیکیشن‌هایی که برایم می‌آید را چک کنم، احساس بد و گنگی پیدا می‌کنم.

19. از اینکه نتوانم ای‌میل‌های تازه‌ام را با کمک تلفن همراهم چک کنم، مضطرب می‌شوم.

20. وقتی تلفن همراهم با من نیست، احساس عجیبی پیدا می‌کنم، چون نمی‌دانم چه کار باید بکنم.

چقدر حالتان خراب است؟

20 تا 60 : به نوموفوبیای خفیفی دچار شده‌اید.

60 تا 100 : می‌توان گفت که مبتلا به نوموفوبیا هستید اما حال‌تان چندان خراب نیست.

بالاتر از 100 : حال‌تان حسابی خراب است و باید به فکر ترک اعتیاد و وابستگی‌تان به تلفن همراه باشید.

کاربرانی که معتاد موبایل خود هستند و نمی‌توانند بدون آن روزشان رابه شب برسانند نه اهل دود و دم هستند و نه مشکل روانی دارند. آنها تنها قربانی تکنولوژی هستند. این ادعا را مدیر کل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور اینگونه اثبات می‌کند: پژوهش‌های بین‌المللی نشان می دهد شش درصد از کاربران تلفن همراه، معتاد به این وسیله هستند، به طوری که اگر تلفن خود را در مکانی جا بگذارند، دچار استرس می‌شوند و گویی چیز مهمی را در زندگی خود از دست داده‌اند.

حرف‌های دکتر مسعودی فرید البته ناگوارتر هم می‌شود وقتی می گوید: در عین حال میزان افسردگی و اضطراب در میان این کاربران نسبت به کسانی که به اینترنت یا موبایل اعتیاد ندارند، به طور معناداری بیشتر است.

البته در این تحقیق درباره اعتیاد به موبایل افرادی که با استفاده از تلفن همراه درآمد کسب کرده و کار می‌کنند، در زمره معتادان این وسیله ارتباطی در‌نظر گرفته نشده اند و تنها هدف آن گروه از افرادی بوده اند که بدون انجام کاری مهم با موبایل‌شان به آن وابسته اند.

در واقع افرادی که تلفن همراه آن‌ها وسیله‌ کار و فعالیت روزانه آن‌ها محسوب می‌شود، در زمره معتادان به این وسیله ارتباطی به شمار نمی‌روند، به طوری که اعتیاد به تلفن همراه دربر‌گیرنده افرادی می‌شود که در حالی که نیازی به استفاده از این وسیله ندارند،‌ خود را درگیر آن می‌کنند، به طوری که قادر به دوری از این وسیله ارتباطی نیستند. در بسیاری از مواقع کاربران از نظر صحبت کردن با تلفن همراه اعتیاد ندارند، بلکه آنها به طور قابل توجهی و بیش از حد از نرم‌افزارهای نصب شده به روی تلفن خود استفاده می‌کنند.

مسعودی فرید مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی البته اعلام کرد تاکنون پژوهشی کلان به منظور بررسی شیوع و میزان استفاده از تلفن همراه در ایران انجام نشده است.

وی سپس به راه‌اندازی مراکز درمان اعتیاد به تلفن همراه در برخی از کشورها اشاره کرده است که باعث شده وضعیت سلامت کاربران تلفن همراه در آن کشورها تحت نظر باشد.

مسعودی‌فرید با تاکید بر اینکه در حوزه آسیب‌های نوپدید نیازمند مطالعات کیفی و پژوهش‌های لازم هستیم، در مورد مطالعات انجام شده در خصوص میزان ارتباطات خانوادگی در میان خانواده‌های ایرانی گفت: به طور متوسط خانواده‌های ایرانی روزانه حدود 30 دقیقه با یکدیگر ارتباط موثر دارند، هر چند برخی معتقدند این ارتباط به 15 دقیقه در روز کاهش یافته است؛ این در حالیست که ورود به‌فضاهای مجازی و سایبری بر این ارتباطات می‌تواند تاثیرات بسزایی داشته باشد.

گروهی از پزشکان در بررسی‌های جدید در رابطه با اثرات زیانبار تلفن همراه بر سلامت بدن به کاهش توان بارورسازی در مردان اشاره کرده اند. از دیگر خطرات تماس زیاد با تلفن همراه می‌توان به تاثیر آن بر افرادی اشاره کرد که از دستگاه تنظیم ضربان قلب استفاده می‌کند.

به گفته متخصصان، تلفن همراه میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی قابل توجهی ایجاد می‌کند اما معمولا شدت این امواج نمی‌تواند بر ضربان قلب یا عملکرد این عضو حیاتی تاثیر بگذارد مگر در افرادی که از دستگاه تنظیم ضربان قلب استفاده می‌کنند چون این امواج می‌توانند روی تنظیم مجدد این دستگاه تاثیر نامطلوب بگذارند و امکان برنامه‌ریزی دوباره آن را با مشکل مواجه سازند.

از سوی دیگر افرادی که عادت دارند از تلفن همراه زیاد برای ارسال پیامک استفاده کنند نیز با خطر التهاب مفاصل انگشتان دست مواجه می‌شوند. ارسال زیاد پیامک با این وسیله باعث دردناک شدن مفاصل انگشت‌های دست شده و این وضعیت می‌تواند علامت اولیه التهاب مفاصل باشد.

همچنین نگه داشتن زیاد تلفن همراه در هنگام صحبت کردن به عضلات گردن فشار می‌آورد و به بروز درد در این ناحیه می‌انجامد. قرار دادن تلفن همراه در کنار خودتان در طول شب تاثیرات نامطلوبی بر کیفیت خواب می‌گذارد.

به عقیده محققان پرتوهایی که از صفحه تلفن همراه ساطع می‌شود، باعث ایجاد تداخل در روند طبیعی بدن و میزان ترشح هورمون‌ها می‌شود. این پرتوها باعث تحریک شبکیه چشم و افزایش ساعات بیداری می‌شود؛ چراکه نور تلفن‌های هوشمند مانند سایر نورهای مصنوعی از ترشح هورمون ملاتونین که در طول خواب ترشح می‌شود، جلوگیری می‌کند و بر کیفیت خواب تاثیر نامطلوبی می‌گذارد.

اگر باردار هستید، مراقب باشید. محققان می‌گویند استفاده خانم‌های باردار از تلفن همراه، در آینده کودکان آنها را 54 درصد بیشتر به مشکلات رفتاری و احساسی دچار می‌کند. پژوهشگران می‌گویند کودکانی که قبل و بعد از تولد در معرض تشعشعات تلفن همراه قرار می‌گیرند، 25 درصد بیشتر به مشکلات احساسی، 24‌درصد بیشتر به مشکلات ارتباطی، 35 درصد بیشتر به بی‌میلی در شرکت در فعالیت‌های فوق برنامه و 49 درصد بیشتر به مشکلات رفتاری دچار می‌شوند.

شاید بی‌خوابی از کوچک‌ترین مشکلاتی باشد که به‌خاطر اعتیاد به تلفن همراه سراغ‌تان می‌آید. محققان می‌گویند استفاده طولانی مدت از تلفن همراه خطر مبتلا شدن‌تان به برخی از سرطان‌ها را بیشتر می‌کند. بر اساس پژوهش‌های آنها، کسانی که زیاد از تلفن همراه استفاده می‌کنند در سال‌های پیری بیشتر در معرض ابتلا به تومورهای مغزی قرار می‌گیرند. گذشته از این محققان معتقدند استفاده بیش از اندازه از تلفن همراه، سن ابتلا به این سرطان را 10 سال پایین‌تر می‌آورد.

راه‌های ترک اعتیاد به تلفن‌همراه
نتایج تحقیقاتی که سال گذشته منتشر شد نشان داد که هر کاربر روزانه بین 110 تا ۱۵۰ بار قفل تلفن هوشمند خود را باز می‌کند و جالب‌تر اینکه این عمل بدون هیچ هدفی انجام می‌شود. چک کردن گاه و بی‌گاه تلفن همراه و خیره شدن به صفحه نمایش آن، ما را از انجام دادن کارهایی مانند حرف زدن با دوستان، تماشا کردن یک فیلم و حتی عقب افتادن از کارمان بازمی‌دارد. هر نوع اعتیادی برای سلامتی بدن مضر است فرقی هم نمی‌کند که این اعتیاد به یک مواد خطرناک باشد یا یک دستگاه دیجیتالی.

اگر شما هم به گوشی تلفن همراه خود وابسته هستید و به نوعی به استفاده از آن اعتیاددارید بهتر است خودتان را آماده کنید تا از شر این اعتیاد خلاص شوید. در ادامه به شما راه‌هایی را نشان می‌دهیم تا بتوانید از شدت اعتیاد به استفاده از تلفن هوشمندتان را کم کنید.

خاموش کردن نوتیفیکیشن ها

در اندروید لازم است تنظیمات مربوط به نوتیفیکیشن های هر اپلیکیشن را جداگانه خاموش کنید ولی در iOS به آدرس Settings و سپس Notification Center بروید. مثلا شما می توانید به صورت دستی ساعتی یک بار ایمیل های خود را چک کنید. دریافت و پاسخ ایمیل با یک ساعت تاخیر هیچ مشکلی ایجاد نمی کند.

اما نتیجه نهایی چیست؟ شما به مرور چک کردن های بیهوده شبکه های مجازی را به طرز محسوسی کاهش می دهید. شاید ارسال یک توییت یا لایک یک عکس در فیسبوک کمی دیرتر انجام شود ولی در عوض، زندگی واقعی خود را بیشتر در دستان خود خواهید داشت.

پاک کردن اپلیکیشن ها

شاید شما هم از جمله افرادی باشید که خاموش کردن نوتیفیکیشن ها برایشان کافی نباشد. بنابراین بهتر است اپلیکیشن های غیرضروری را پاک کنید. پیشنهاد می کنیم این کار را با اپلیکیشن هایی که دنیای آنلاین را به تلفن هوشمند شما میاورند شروع کنید: آیا واقعا در تلفن همراه خود به اپلیکیشن توییتر یا فیسبوک نیاز مبرم دارید؟ یا دسترسی هر لحظه به ایمیل از واجبات زندگی شما است؟ مطمئنا کمی صبر هیچ لطمه ای به زندگی مجازی نمی زند و بهتر است در رایانه شخصی به این وب سایت ها و سرویس ها پرداخت. همچنین در مواقع ضروری می توان از طریق مرورگر تلفن همراه به اینگونه سرویس ها دسترسی داشت.

به خود جرات دهید و اپلیکیشن های اضافی را پاک کنید تا هم نوتیفیکیشن کمتری دریافت کنید، فضای آزاد بیشتری در دستگاه خود داشته باشید و هم زمان بیشتری را صرف امور زندگی واقعی خود بدهید. به یاد داشته باشید، هرچیزی که زمان را از دیگر فعالیت های ارزشمند تر شما می کاهد، نیازمند بررسی بیشتری است.

یک بار این اپلیکیشن ها را به کل پاک کنید و اگر طی یک ماه مجددا آنها را نصب نکردید بدانید که از اول هم به آنها احتیاجی نداشتید.

فعال سازی حالت پرواز

یکی از ساده ترین راه های دور شدن از تمام نوتیفیکیشن ها و پیغام های غیرضروری، فعال سازی حالت پرواز است که در تلفن های هوشمند با لوگوی هواپیما مشخص شده. با فعال کردن این حالت فقط دسترسی گجت به شبکه های مخابراتی و وای فای بسته می شود و البته هیچ خللی در استفاده از فایل های موجود در دستگاه ایجاد نخواهد شد.

در حالت پرواز شما هیچ پیامک یا تماسی دریافت نخواهید کرد و این یعنی شما در دسترس هیچ کس قرار نخواهید گرفت. شاید نتوان همیشه از این قابلیت استفاده کرد ولی حداقل برای چند ساعتی می توانید به خود استراحت مطلق بدون تکنولوژی بدهید.

پیشنهاد می کنیم اگر نیاز به تمرکز واقعی حین کار یا استراحت مطلق حین خواب دارید، از حالت پرواز تلفن خود غافل نشوید.

استفاده از ابزار جانبی

خوشبختانه نیاز نیست فقط به تنظیمات تلفن های همراه اکتفا کنید. چرا که اپلیکیشن های بسیار خوبی در زمینه ترک اعتیاد تلفن هوشمند وجود دارد که بهترین آنها BreakFree است که پیش از این هم آن را معرفی کرده بودیم. این اپلیکیشن در حال حاضر فقط برای اندروید موجود است و به زودی برای iOS هم معرفی می شود.

در اپلیکیشن BreakFree تنظیماتی برای غیرفعال کردن بخشی یا تمام نوتیفیکیشن ها وجود دارد و همچنین شما قادر به فعال کردن یک پیامک خودکار هستید تا در زمان های دلخواه در پاسخ به تماس یا پیامک دریافتی ارسال شود. از دیگر امکانات این اپلیکیشن غیر فعال سازی صداهای دستگاه و اینترنت است و همانطور که گفتیم، میزان اعتیاد به تلفن همراه خود را به طور کامل زیر نظر خواهید داشت.

اپلیکیشن های دیگری هم مانند StayOnTask یا AppDetox هم کارایی مشابه با برک فری دارند که می توانید از آنها هم استفاده کنید. متاسفانه برای iOS آنطور که باید اپلیکیشن خوبی یافت نشد و فعلا بهترین کار، استفاده از انتخاب های موجود (حالت پرواز، غیر فعال سازی نوتیفیکیشن ها و اینترنت) در Settings خود آیفون است.

پنهان کردن تلفن

یکی از راهکارهای چک کردن کمتر تلفن همراه، قرار دادن موانع بیشتر است. مثلا گذاشتن یک پترن سخت یا یک کلمه عبور طولانی. اما شاید پنهان کردن تلفن همراه در کشوی میز حین کار یا دیدن مسابقه فوتبال در خانه ساده تر باشد. با این کار شما فقط در مواقع ضروری و با فاصله زمانی بیشتری به تلفن همراه خود رجوع می کنید.

حتی می توانید مجموعه ای از قوانین برای نحوه استفاده از تلفن همراه برای خود وضع کنید. مثلا به اشتراک گذاری تصاویر یا ارسال یک توییت و غیره را به زمانی دیگر موکول کنید تا به مرور زمان، عادت استفاده مداوم از تلفن همراه خود را ترک کنید.

اشتباه نکنید؛ ما ضد تلفن همراه نیستیم. اما تعادل در استفاده از تکنولوژی هم درست همانند هر چیز دیگری واجب است. حتما شما هم تجربه کردید که در یک دیدار دوستانه اکثر افراد مشغول تلفن همراه خود هستند. شاید بهتر باشد کمی بیشتر به اطراف خود دقت کنیم و کمتر درگیر تکنولوژی و گجت هوشمند خود باشیم. راستی شما روزی چند بار صفحه قفل دستگاه خود را باز می کنید؟

گزارش از فاطمه باقری

خاموش کردن نوتیفیکیشن ها